Help!

Bij een keuring staan de aquaria van deelnemers er altijd keurig bij. Alsof het geen moeite kost om een aquarium te onderhouden. De praktijk wijst anders uit. Marktplaats blijkt dan opeens een hard medium te zijn. Tweedehands aquaria raakt men aan de straatstenen niet kwijt, tenzij met een groot geldelijk verlies.

Op de vereniging bespreken we op verenigingsavonden geregeld aquaria van leden die het maar niet voor elkaar krijgen. Op dit gedeelte van de site staan die hulpvragen centraal. Wat was volgens de leden de (of een) oplossing? Wat was het antwoord op de vragen?

Inleiding

Raymond verzameld water. Maar bij één van de bakken wil het maar niet lukken.

Het aquarium staat in de huiskamer. De wand is gemaakt van leisteen. Een erg mooi gezicht. Raymond wil graag naar een leuke beplante bak. Nu doen de planten het niet. De planten bealgen en nieuw ingezette planten vergaan.

Raymond stelt de beperking dat hij geen CO2 op de bak wil zetten.

Overigens is het niet allemaal kommer en kwel. De Ancistrussen hebben een nest gehad.

Gegevens

Afmeting		1.00 x 0.40 x 0.40
Verlichting		Twee buizen (Grolux en ???, de kap is (sinds kort) voorzien van reflecterende folie)
Verlichtingsduur		11 uur
Filtratie		Intern
pH ochtend (07:00)		?
pH avond (17:00)		?
KH		?
CO2		?
GH		?
Geleidbaarheid		?
NO2		?
NO3		?
PO4		?
Plantenvoeding		Recentelijk heeft Raymond voedingspillen in de bodem gestoken.

Fauna	Flora
Citroentetra's Roodkoppen Platy's Koppel Ancistrus met jong Corydoras Panda Kardinalen	Javavaren Zwaardplanten Cryptocoryne's Bacopa Vallisneria Waterpest (wel op de foto, niet meer) Cabomba (wel op de foto, niet meer)

Meten is weten

pH-KH-CO2. Klik om te vergroten.Raymond weet weinig van de waterwaarden. Wanneer we de pH en de KH hadden geweten, dan hadden we in de alom bekende tabel een indicatieve waarde van het CO2 gehalte kunnen opzoeken. Indicatief! En een momentopname. Maar wel een waarde waar men over na moet denken. Bij de fotosynthese hebben planten CO2 nodig. Bij minder CO2 groeien planten langzamer. Bij een gebrek worden planten geremd bij de groei.

Ook de geleidbaarheid had een aardige indicatie kunnen zijn. Hoe hoger die waarde, hoe meer vervuiling er is. Wat aanwijst dat een waterversing nodig is. Echter, Raymond heeft tijdens een verenigingskeuring al eens het commentaar gehad dat de geleidbaarheidswaarde erg hoog was. Zo hoog, dat de meter in de war raakte. Of was het nu de keurmeester die van slag raakte? M.a.w. Raymond zelf denkt dat dit minder belangrijk is. Tenslotte doen de vissen het prima.

Kijken is ook weten!

Kijken is ook weten. Door te kijken vallen dingen op. Iedere aquariaan moet elke dag kijken naar zijn aquarium. Zijn er vissen ziek? Groeien planten nog wel? Loopt de kleur van planten terug? Valt iets op, dan kan/zal men dat met meten ondersteunen.

Wat de leden op viel aan de hand van (te vergroten) foto's, is als volgt samen te vatten:

De Cryptocorynen staan er prachtig bij
De biomassa (aantal planten) is erg klein
Het aantal waterplanten is beperkt tot één soort: Vallisneria
De Javavaren is prachtig, maar bealgd
Alg is aanwezig op andere planten

Het aantal vissen is (te) hoog
De bodem is erg grof
De bodem loopt niet op (geen dieptewerking)
Er lijkt veel detritus en mulm op de bodem te liggen

De wand is prachtig, maar kan wel wat planten hebben
Het intern filter zou beter zijn te camoufleren

Tips van de leden

Vissen en planten

Er is overeenstemming over de hoeveelheid planten en vissen:

Te veel vissen
Te weinig planten

Doordat er veel vissen zijn, is de kans op vervuiling hoog. Er zullen dus veel voedingstoffen aanwezig zijn. De aanwezige planten kunnen dit niet bijbenen (opeten). Zeker omdat feitelijk het allemaal moerasplanten zijn.

Echte waterplanten (hydrofyten) kunnen alleen onderwater leven. Als een rivier uitdroogt gaan ze dood. Deze planten hebben zich aangepast aan een submers leven. De wortels dienen enkel tot verankering van de plant. De voedingstoffen worden via het blad opgenomen.

Moerasplanten (helofyten) groeien in vochtige gebieden, oevers, tijdelijke wateren en overstromingsgebieden. Moerasplanten nemen hun voedingsstoffen zowel op via de bladeren als de wortels (waarbij de laatste zeer duidelijk als hoofdleverancier fungeren).

Maar hoe dan? Denk eens aan Heteranthera zosterifolia (sterrenkruid).


Emers	Submers

Wanneer je dit in de winkel koopt heeft dit altijd de emerse, bovenwater vorm qua blad. Pas na aanpassing ontstaat de specifieke vorm die we willen. In een aquarium dwingen we een moerasplant tot een ‘eeuwige’ onderwatervorm. Het zijn die bladeren die de plant in staat stellen om voedsel uit het water op te nemen. Maar dat neemt niet weg dat de wortels blijven functioneren, zodat wanneer de plant weer droog komt te staan, deze niet zonder voeding komt.

Het feit dat de Crypto’s er zo mooi bijstaan, zal ongetwijfeld te maken hebben met de toegevoegde wortelbemesting. Maar ook met de hoeveelheid vissen. Vissen "ademen" CO2 uit. Hoe meer vissen, hoe meer CO2. En waarschijnlijk afdoende voor de Crypto's.

Dat de Javavaren wat bealgd is, zal toch wel deels te maken hebben met de langzame groei. Nieuwgevormde bladeren moeten spik en span zijn. Oude (afstervende) zullen ten prooi kunnen vallen aan alg. Die bladeren dienen gewoon verwijderd te worden. Onderhoud dat hoort bij deze plant.

Overigens zullen moerasplanten als Anubias, Echinodorus, Cryptocoryne, Lotus en Javavaren niet veel nitraat opsnoepen. De filterende werking van deze planten is miniem.

Echte waterplanten groeien veel sneller (nemen in gewicht toe) en zullen dus nitraat (NO3) wegnemen. Zelfs Ammonium (NH4+) en nitriet kunnen voor die planten als stikstofbron (N) dienen.

Bedenk wel dat er moerasplanten zijn die ook snel groeien, en ten opzichte van de eerdere genoemde planten, beter in staat zijn om voeding uit de waterkolom op te nemen. Denk aan Ceratopteris siliquosa (Vaantjesplant), Shinnersia rivularis (Mexicaans eikenblad) en zelfs Heteranthera zosterifolia en Belgisch groen.

De leden komen tot de volgende tips.

	Zet er echte waterplanten bij. Een algemeen geaccepteerd percentage is 40%. Dus 40% van de aanwezige planten moeten waterplanten zijn.
	Raymond stelt dat hij al meerdere keren een bosje zuurstofplanten heeft gekocht, maar dat deze niet wilde aanslaan. Koop geen “goudvissen”-planten. Dit zijn koud waterplanten. Ga op zoek naar echte waterplanten! Denk aan Cabomba aquatica, Hydrilla verticillata en Egeria densa (Argentijnse waterpest).

	Probeer minder te voeren
	De vissen hebben het snel op, dus er blijft niets over dat kan gaan rotten, stelt Raymond. Maar ja, wat er in gaat, komt er uit. Misschien wordt er inderdaad niet te veel gevoerd, maar vissen kennen ook geen rem.

	Minder het aantal vissen.
	Alhoewel dit misschien niet hoeft wanneer de hoeveelheid planten sterk toeneemt.

De Vallisneria lijkt het te doen. Op zich geen wonder, want deze plant kan in vele soorten watersamenstellingen groeien. Bij weinig CO2, kan de plant via biogene ontkalking C ontrekken uit waterstofcarbonaat.
Stop een krijtje bij de wortels. Dit helpt ze beter te groeien. En let op: krijt is geen krijt. Neem het echte schoolbordenkrijt, en rasp de gele laag er van af. Sepia kan overigens ook.

Niet iedereen is hier van overtuigd. Althans van de werking. Het is een echte waterplant met wortels ter verankering. Dus die zouden het toegevoegde calcium niet kunnen opnemen. Echter, bedenk ook dat het in de waterkolom zal lekken. Dan komt het wel ten goede aan de plant. Nadeel is dan wel dat voor andere planten dit het milieu te basisch kan maken. Alhoewel het natuurlijk de vraag is, hoe snel krijt oplost.

Verlichting

Omdat Raymond niet graag tegen een donkere bak aan zit te kijken, is de verlichting lang aan. Dit kan algengroei bevorderen. Het reflecterende folie is pas aangebracht. Hiermee is de intensiteit van het licht toegenomen. Dit geeft een onbalans.

	Haal het reflectiefolie weg of laat de lampen minder lang branden.
	Om te voorkomen dat men tegen een "donkere bak aankijkt, kan men de lampen later op de ochtend aandoen.

	Gebruik een middagpauze. Dus laat overdag de lampen een uur of twee uit.
	De theorie is dat door de middagpauze de CO2 oplossing zich kan herstellen. In theorie klinkt het prima. Echter kijk eens naar een Stricta. Deze plant heeft een interne biologische klok, waardoor hij zich ’s-avonds ‘sluit’. Het licht is dus niet aan die plant besteed, terwijl dit in de middag wel gewenst was.

Bodem

De bodem is erg grof. De kans is aanwezig dat zich hierin vuil ophoopt, maar ook dat de wortels niet goed groeien. Slechte wortels geeft een slechte plant.

Rij naar de Reewijkse plassen. Daar ligt het zand voor het oprapen, en het is en oogt natuurlijk.

De wortels van een plant moeten wit zijn. Als deze zwart zijn en er geen haarwortels groeien is de bodem aan een schoonmaakbeurt toe. De bodem functioneert dan niet.

Laat de bodem schuin oplopen. Dit geeft meer diepte. Maak eventueel terrassen. Het hout kan daarvoor gebruikt worden. Maar ook een gevulde panty met zand werkt als ‘damwand’ prima en is na verloop van tijd onzichtbaar.

De wand

De wand is echt prachtig. Alhoewel hier en daar wat twijfel is over leisteen onder water (olie). Dit wordt door Jan snel naar het rijk der fabelen verwezen. De leisteen welke in de handel is, is niet van dezelfde samenstelling als de leisteen waaruit op grote schaal olie gewonnen wordt. Niet elke leisteen is olie houdend. En mocht je per ongeluk wel olie houdende lei hebben dan is de hoeveelheid zo weinig dat dit geen invloed heeft. Wil men zekerheid? Leg het in water en kijk of je een film op het oppervlak krijgt.

Wat wel een nadeel is, is dat er niet zoals op standaardwanden met een naald of nietje een plant is te hechten. De javavaren zou heel goed als wanddecoratie kunnen dienen. Maar er zijn mogelijkheden te over.

Stop kleine plukjes javavaren tussen de aanwezige spleten of gebruik TEC-7 om de plant vast te zetten op de wand

Wegwerken intern filter

Het filter heeft geen bekleding van leisteen. Ook die vraagt om een mooiere afwerking (alhoewel planten ervoor hetzelfde effect hebben.

	Lijm er toch een wand op. Eventueel piepschuim voorzien van (schoolborden)verf of tegellijm, eventueel afgewerkt met epoxyhars. Nadeel is dat dit drijfvermogen heeft, en dus lastig lijmt.
	Het filter kan er ook uit, dus is dat geen probleem.

Behandelplan

Zoek de verschillen.

Het uiteindelijk voorgestelde behandelplan is als volgt:

Heb geduld, elke te nemen stap zal tijd vergen.
Verander slechts één ding per keer, zodat je weet wat het resultaat is.
Denk na over het vervangen van de bodem. Het is een grote ingreep.
Voeg echte waterplanten toe. Dit om het water te ‘reinigen’. Let niet op de groeiwijze, maar zorg voor massa.
Wanneer die planten aanslaan, kijk dan naar de internodia (ruimte tussen de bladeren) van de waterplanten. Zijn deze lang, dan kan licht een rol spelen en zou een hogere verlichting nodig kunnen zijn. Dus haal nog niet je folie weg!
Met het bereiken van meer biomassa, zal het water zuiverder worden. Er blijven minder voedingstoffen achter. Dat wil nog niet zeggen dat de planten algvrij zullen zijn. Als de waterplanten toch algen vertonen, dan is er met de voeding nog iets mis. Start met een complete plantenvoeding die je aan het water toevoegt. Gezien de belasting door de vissen is de verwachitng dat er PO4 en NO3 voldoende aanwezig zal blijven.
Als de waterplanten algvrij/algarm zijn en goed groeien, introduceer je moerasplanten die je mooi vind. Beetje bij beetje.

Meten is weten II, de ontbrekende schakels

Het behandelplan klinkt algemeen. En misschien ontbreken er nog wat tips, zoals aanzuren van water met turf, KH verlagen met elzenproppen of osmosewater. De reden is dat de waterwaarden niet bekend zijn. Hierdoor kan een meer gedetailleerde aanpak niet gegeven worden.

Uiteindelijk zal dat een probleem geven, wanneer de waterplanten (deels) vervangen kunnen worden door andere. Dit daar in ieder geval één keer gekeken moet worden naar

de pH: een streefwaarde voor een doorsnee plantenbak ligt toch rond maximaal 6,9-7,0. Voor specifieke Hollandse bakken nog wel lager.
de KH: een streefwaarde voor een doorsnee plantenbak is toch wel 6 tot maximaal 7.
het NO3 en PO4 gehalte: planten gebruiken deze stoffen als voeding. Wanneer deze 0 zijn, zal dit van invloed zijn op de groei van planten.
de geleidbaarheid: het liefst een waarde van na een waterwissel en vlak voor de waterwissel. Op basis daarvan kan bekeken worden hoeveel water ververst moet worden. Hoe hoger de waarde, hoe meer vervuiling. Een streefwaarde voor een doorsnee A1-aquarium is tussen de 300 en 600. Bedenk wel dat bij ons in de buurt het leidingwater al begint met 800.

Zonder die waarden blijft het gissen waarom planten niet goed groeien. En met kijken alleen, loop je achter de feiten aan. Als er bealging ontstaat, ben je feitelijk al te laat. Met meten kan men proactief handelen.