|
|
|
Al jaren heb ik T8 boven mijn aquarium. Ik ben begonnen met zes (inderdaad 6) 58 watt buizen. Met het bijbehorende regime van CO2 en voedingsstoffen! Eerst nog op normale VSA's, later op EVSA's. Daarvan was het verbruik lager en kon ik de buizen dimmen via een Floramate. Een computertje waarmee je kon sturen hoeveel stroom er naar de buizen ging. Het licht ging geleidelijk aan en uit. De vissen vonden dit prettiger. Helaas ging deze na een paar jaar ter ziele. Terug naar de tijdklok was het devies.
Zes buizen via een tijdklok, dat was wat veel. Ik ben naar 4 buizen van 58 watt gegaan. Dat is bij 0.23 eurocent per Kw toch op jaarbasis nog steeds grofweg 280,00 euro. LED belooft goedkoper te zijn. Afhankelijk van de keuze zou een besparing van 160 euro mogelijk moeten zijn op jaarbasis. Als dan de levensduur van dergelijke lampen set goed is, dan zou ik binnen zo een twee jaar de aanschaf terug hebben. Natuurlijk koop ik ook mijn energieschaamte er mee af. Het is beter voor het milieu.
Bij meerdere aquarianen heb ik LED aanschouwd. Het licht is erg mooi. Met dit gerichte licht is elke rimpeling van het wateroppervlak op de bodem zichtbaar is. Zeer natuurlijk. Mijn aquarium bleek in verhouding toch wat geler te ogen (865 was steeds lastiger aan te schaffen), dus ik werd wat jaloers.
Dit jaar zou het dan gebeuren. Over op LED! Maar wat te kiezen? Bij elke aquariaan kwam ik een ander merk tegen. HVP, EasyLed, KiteLight, SuperFish, etcetera. En dan zijn gerenommeerde merken als Eheim, JBL en SERA nog niet genoemd. Wat is het beste? De goegemeente op het internet heeft daar allerlei meningen over. Vooral over wat er niet gekocht moet worden. Tja. Van dichtbij heb ik nu een HVP na 5 jaar stuk zien gaan. Buiten de garantie, met als symptoom verscheidene leds in één balk stuk. Dus een hele balk kan dan weg. Bij een andere aquariaan, ging binnen de garantie (net geen twee jaar) EasyLed stuk. De winkel waar dit was gekocht (bouwmarkt) leverde goede service, dus dat was geen probleem. Alles kan dus stuk. Ook A-merken.
Om mijn keuze te vergemakkelijken, heb ik maar een lijst met eisen opgesteld:
Met deze eisen blijft er (helaas) nog genoeg over. Er zijn in serie te zetten buizen en strips. Wat te kiezen? Ledstrips worden door de goegemeente volledig naar het rijk der fabelen verwezen. Ledbuisjes met clicksysteem voor TL lijken makkelijk, maar TL laten hangen is ook niet vanwege bladderen te overwegen, ook al kan je die weer vervangen door PVC. Uiteindelijk leken mij de sets die door de Ledstripkoning.nl worden aangeboden voor mij de meest passende oplossing. Over de echte levensduur van de strips kon ik niets terugvinden. Geen forums waar leden ervaring hadden. Reviews op de site van de leverancier toonde tevreden en minder tevreden klanten. Dat laatste is feitelijk al een plus, want sites met alleen tevreden klanten die vertrouw ik niet. Tevens levert de site duidelijke specificaties:
| Type LED: | 5050 SMD |
| Aantal LED's p/m: | 60 |
| Voltage | 24V |
| Verbruik p/m: | 14,4 watt |
| Aantal branduren | 50.000 |
| Garantie | 2 jaar |
| Lichtsterkte: | Koud Wit 1100 Lumen p/m (3 maal) Warm wit 1000 Lumen p/m (1 maal) RGB 900 Lumen p/m (R=300 G=300 B=300) (2 maal) Blauw 900 Lumen p/m (1 maal) |
Mijn keuze is de Time controller set 'Advanced Plus' geworden met ledstrips van 1,5 meter. Standaard kent deze een blauwe strip, maar die heb ik vervangen door een RGB. Ik zie de toegevoegde waarde van een volledig blauwe strip niet. Het zou kunnen dienen als Gro-lux, kijklicht dus. Maar het is alleen blauw. Met RGB is te spelen.
Wanneer ik verder kijk en aansluit bij de onderzoeken door de WUR en informatie uit de glasteelt, dan kan ik moeilijk gaan doen. De kleur van licht heeft effect op de efficiëntie van de fotosynthese maar ook op groei en ontwikkeling. Rode, blauwe en verrode leds hebben een functie. Er is invloed van de kleur op de fotosynthese op de ontwikkeling. Maar alle gewassen groeien nog altijd beter onder zonlicht, dus het volledige kleurenspectrum. Het zonlicht bestaat uit UV, PAR (fotosynthetisch actieve straling) en infrarood. PAR is alleen belangrijk voor de groei. Infrarood geeft alleen warmte.
De kleur van licht is bepalend voor de ontwikkeling van het gewas. Denk aan strekken (internodieen) en vertakken. Voor de fotosynthese is de intensiteit van het licht van groot belang, maar voor het sturen van de ontwikkeling is een veel zwakker lichtsignaal voldoen. In de tuinbouw blijkt een klein beetje rood licht in een lange nacht al voldoende om chrysanten vegetatief te houden (groei plant itt bloei). Meer rood zorgt voor compacte planten. Ook de verhouding tussen rood en blauw is van belang. Bij de roos zorgt minder blauw (en dus meer rood) juist voor iets langere stelen. Dus dan is meer blauw nodig. Het blijkt dus vaak niet simpel: meer rood zorgt namelijk in het ene geval voor compactheid en het andere juist voor strekking. In de praktijk is het lastig om te sturen met lichtkleuren. Wil men overdag de verhoudingen veranderen, dan heb je vaak veel licht van de gewenste kleur nodig. Doorbelichten tijdens de schemering (om de verhouding rood/verrood te veranderen) kan leiden tot compactere planten, zo blijkt uit onderzoek van Wageningen University & Research bij fuchsia.
De coatings van mijn ledstrips, zal anders zijn dan de coatings uit de tuinbouw. Dus of het verhaal hierboven opgaat? Wit kunstlicht bevat veel kleuren. RGB geeft ook wit licht. Het is echter apart te sturen. Met in mijn ogen als voordeel het groen. Groen wordt natuurlijk veelal weerkaatst door planten en dat is dan voor het kijken prima.
Het pakket dat ik binnen kreeg bestond uit:
En toen was ik € 369 verder. Het verbruik is best veel: 7 * 1,5 * 14,4 = 151,2 watt. Dat is maar 80,8 watt verschil. Bij 100%. Daar ik niet boven de 80% ga zitten loopt het verschil op naar 112 watt (151,2*0,8=120, 232-120).
Mijn aquariumombouw is tailormade. Dus ik had een beeld bij hoe ik de strips ging inbouwen.
Op de foto rechts zie u nog de aanlsuiting voor 6 buizen, waarvan er twee in onbruik zijn. In dit voorbeeld branden alleen de achterste. En is duidelijk dat schoonmaken en een verfje ook wel nodig is.
Het plan was:
Omdat ik niet een aantal dagen mijn aquarium zonder licht wilde zetten heb ik dit verspreid over meerdere dagen. Op vrijdag heb ik eerst de strips getest. Het aanbrengen van de aansluitkabels mocht toch niet moeilijk zijn.
De voeding was zo aangesloten, twee draadjes is geen probleem. Daarna volgde de andere kabels. De eerste drie kanalen zijn voor RGB. Althans dat is een informele afspraak. Men kan ook 3, 4 en 5 nemen, want het sluit alleen maar het circuit. Echter de software (PLed) gaat uit van 1, 2 en 3 voor RGB. Om verwarring te voorkomen heb ik dat aangehouden. In vogelvlucht:
Het resultaat is dan dat de 3 RGB ledstrips tegelijkertijd te sturen zijn per kleur, en 2 strips tegelijkertijd via kanaal 4 en 5. Genoeg speelruimte dus. En wijzigbaar. De witte strips kunnen ook 4-0 of 3-1 gestuurd worden door simpel weg de draad op een ander kanaal te zetten.
Om het circuit te sluiten, dienen de stroomdraden nog op de V+. En dat zijn er 7. Dat vond ik een uitdaging. Een electricien zal haar of zijn schouders ophalen en in 5 seconden klaar zijn. Draden strippen is voor mij bijna onmogelijk. Ik knip ze dan vaak door. De eerder genoemde electricien ligt nu onder de tafel van het lachen. Mij kostte het dus wat meer tijd. De bijgeleverde lasdoos was voor mij onbegrijpelijk. Maar ik twee kroonsteentjes ingezet, met het gewenste resultaat.
Nadat de draden aangesloten waren kon ik per strip, nog op de rol, controleren of er licht was. Geen licht. Wat nu? Ik heb toen een programma gemaakt met Pled en opgeladen. Er was licht! Oftewel de TC420 wordt met een lege mode opgeleverd. Dat stond niet in de handleiding. Maar dolgelukkig constateerde ik dat alles werkte.
Op zaterdag naar "dat zeg ik". Ik kocht zeven aluminium platte strips van 1 centimeter breed. Dat waren de goedkoopste. Waarom? Die kan ik vastschroeven in mijn kap en zouden de eventuele afhgegeven warmte kunnen opvangen. Ledlampen hebben ook systemen om warmte weg te geleiden. Met mijn vrouw was het vastplakken met de bijgeleverde siliconen lijm snel gedaan. In mijn eentje had het meer tijd gekost. Hier en daar een knijper en laten drogen.
Op zondag was ik klaar om de dubbele bodem uit de lichtkap te verwijderen. De kast is gemonteerd voordat de bak er in ging. Oftewel die plaat ging er nooit meer uitkomen. Pragmatisch handelen was het devies. Met wat brute kracht waren de doppen voor de TL af te breken en kon ik de draden uit de dubbele bodem halen. Het punt van no return was bereikt. Bij een mislukking zou mijn bak donker staan.
Met een dremel heb ik het resterende plastic verwijderd. De bouten waren niet door te frezen, maar deze waren wel terug te duwen in de ruimte achter de plaat. Dus hield ik een platte plaat over. Met anti schimmel-middel was deze snel schoon. Misschien onnodig, heb ik reflecterend plakplastic aangebracht.
En daarna kon ik de strips er opschroeven. Waarbij ik blij was deze gelijmd te hebben op een aluminium strip. Het drogen van de lijm zou een crime geweest zijn in een openstaande kap.
De verlengkabels waren zoals verwacht een uitkomst. Elk heb ik voorzien van een sticker zodat ik weet wat waar aan de TLC420 moest. Voor de RGB niet nodig, maar nu weet ik wat de volgorde is. De stekker van de voeding kon in het stopcontact. Spannend! Zou het? En jawel, er was licht, LED-licht.
De oplettende kijker ziet een afwijkende kleur. Warm wit is herkenbaar, 3 maal wit is herkenbaar, maar de RGB zouden ook allemaal dezelfde kleur moeten hebben. Dan maar de TC420 via USB verbinden aan de laptop. Alleen rood aan. Ik mis er een. Alleen groen, alleen blauw. Daar waren er wel 3 van. Het zal toch niet? Inderdaad, mijn fout. Een van de draden op kanaal 1, maakte geen contact. Nogmaals alle rood aan. Succes.
De alluminium strips blijken een functie te hebben. Ze buigen een beetje door midden op de dag. Er komt dus warmte van de ledstrips af.
De software die bij de TC420 is bijgeleverd, is redelijk "de" standaard: PLed. Het werkt niet op een Apple (alhoewel ik daar niet verder op gezocht heb). Het crasht met enige regelmaat, de gebruiksvriendelijkheid is twintig jaar of langer terug in de tijd, maar het werkt. Het is vergelijkbaar met de software die bij de FloraMate zat. Per kanaal is in percentages op te geven hoeveel stroom er naar de strip mag. Al of niet direct of gedimd tussen twee punten. Mijn eerste pogingen tot een gekleurde zonsopkomst waren niet echt succesvol.
De procedure voor het maken van een schema is eenduidig:
De volgorde van de modi in een package maakt uit! De eerste (bovenste) mode is degene die de TC420 oppakt. Dus heeft men vier modi en men wenst de derde te hanteren, dan dient op de TC420 eerst die gekozen te worden. Gemak dient de mens, dus ik heb mijn dagmodus als eerste geplaatst en de onderhoudsmodus (alles op 80%) als tweede. Wanneer ik een wijziging aanbreng en beide modi (standaard worden alle in de package aanwezige modi opgeladen) oplaadt, dan springt de dagmodus altijd aan.
Op het internet staat overigens dat te veel modi de TC420 van de leg laat geraken. Dus hoe minder, hoe beter. Zelf zie ik niet de toegevoegde waarde van vele modi. Waarom zou ik overdag willen wisselen? Overdag ben ik niet thuis, dus wisselen is niet mogelijk en 's-avonds wil ik een afbouwend licht, en wel elke dag hetzelfde. Twee modi (normaal en onderhoud) zijn in mijn ogen afdoende. Als ik meer licht wil in de avond met een waterwissel, kan ik naar de mode "Onderhoud" schakelen op het kastje. Ben ik klaar, dan kan ik terug.
Het dagprogramma is nu (en ik hen dus afgezien van kleur):
Over Ledstripkoning.nl ben ik zeer tevreden. Nette communicatie vooraf, het pakket kwam op de afgesproken dag. Mijn "perikelen" betroffen een niet goed aangesloten kabeltje (kan gebeuren) en de inbouw. Het eindresultaat is een prima verlichting, dat fijn kijklicht geeft en de kleuren van de vissen accentueert. Het groeilicht dient zich nog te bewijzen. Gezien alle onderzoeken van ondermeer de WUR zal dat wel loslopen. Ook deze "goedkopere" strips (ik mag ze niet vergelijken met de LEDS in de onderzoeken van de WUR) zullen dit in zich hebben. Wanneer ik dan ook in ogenschouw neem, wat de besparing is, had ik het al jaren eerder moeten doen.
Waarbij de waarschuwing blijft dat groei niet alleen afhankelijk is van het licht. Heel gechargeerd, als ik deze 7 strips 17 uur op 100% zet en ik doe verder niets anders, dan is dat garantie voor falen. Meer licht, betekent een grotere vraag van planten naar bouwstoffen. Zoals u in de artikelen serie Planten en voeding kunt nalezen. Ik moet blijven kijken en denken.Hieronder zal ik mogelijk de progressie van mijn aquarium middels foto's tonen. Waarbij ik zal melden of ik iets aan de bemesting verander. Voor nu is het redelijk standaard: 50 ml Profito per week, geen KNO3, geen KH2PO4 (wel op voorraad), geen Fe.