In deze sectie staan door onze leden geschreven artikelen. Qua onderwerpen divers: inrichting van aquaria, opbouw van aquaria, vissen, planten en wat al niet meer.
Wanneer je in de jungle bent, hoor je continu het geluid van de Cicaden (Auchernorrhyncha) om je heen. Het maakt niet uit of je er overdag loopt of ‘s nachts. Soms zo enorm hard, dat je elkaar niet eens meer verstaat. En omdat je eigenlijk vaak alleen maar de lege huiden vindt, denk je dat dit allemaal gewone grote bruine kevers zijn.
Totdat je je er echt in gaat verdiepen. Toen wij in Borneo waren, vernamen we voor het eerst dat er heel veel verschillende soorten zijn, die ook soms op verschillende tijden hun geluid maken, dat ook nog eens onderling behoorlijk verschilt in toon, melodie en in hardheid.
Voor het eerst zagen we de cicade in bijna alle verschillende stadia van zijn leven en ontdekte we dat voordat het zo’n prachtig insect is, er een hele gedaanteverwisseling heeft plaatsgevonden. Het lege bruine hulsje is de huid van de kever waaruit het insect is gekropen. Je zou het zijn pop kunnen noemen. Wanneer dit prachtige insect later eitjes legt, doet ze dat diep in de grond. Hier komen direct kevertjes uit, dus geen larven. Deze kever komt pas na een hele tijd en vele vervellingen boven de grond. Daar gaat hij nog één keer vervellen en dan pas is het tijd voor de metamorfose. Als de cicade volwassen is begint de cyclus weer opnieuw.
De “verpopping” in beeld. De Cicade kruipt langzaam uit zijn omhulsel en toont steeds meer van zijn prachtige groen/blauwevleugels
totdat hij helemaal in volle glorie is te bewonderen. Boven de afgeworpen huid van de cicade kever.
Thuisgekomen wilde ik toch wel wat meer weten over dit insect en las dat de cicaden een groep van insecten is die vertegenwoordigd wordt door ongeveer 40.000 verschillende soorten!
De cicade behoort tot de orde van de halfvleugeligen (Hemiptera). De meeste mensen kennen de cicaden door de op spuug gelijkende schuimnesten waarin de larvale stadia van een aantal soorten cicaden zich ontwikkelt. Dergelijke nesten worden wel koekoeksspuug genoemd en kunnen worden aangetroffen op verschillende wilde en gecultiveerde planten. Andere cicaden eten als larve van plantenwortels en leven ondergronds, waardoor ze heel moeilijk zichtbaar zijn.
Als ze volwassen zijn leven ze allemaal van plantensappen, en sommige worden gezien als plaaginsecten omdat ze op de door de mens geteelde gewassen voorkomen . Een bijzonderheid is dat veel soorten een symbiotische relatie hebben met bepaalde bacteriën. Deze helpen de cicaden bij het verteren van het voedsel. Dit zie je ook wel bij andere insecten maar is bij de cicaden het hoogst ontwikkeld.
Cicaden komen over de gehele wereld voor en zijn een vrij uniforme groep. De meeste soorten zien er ongeveer hetzelfde uit maar er zijn enkele uitzondering. De bochelcicaden bijv. hebben enkele zeer unieke kenmerken en staan bekend als een van de meest bizarre insecten.
Ook in België en Nederland komen verschillende cicaden voor zoals de rododendroncicade (Graphocephala fennahi), de groene cicade (Cicadella viridis en de zwarte, rood gevlekte bloedcicade (Cercopis vulnerata) en sinds enige tijd is ook hier de Mannacicade of Kraakcidade gespot.
Cicaden worden verdeeld in twee groepen, de lantaarndrageracht i - gen (Fulgoromorpha) en de zingcicadeachtigen (Cicadomorpha). Deze laatste groep kennen we vanwege de harde geluiden die de mannetjes maken. Eigenlijk is er maar één continent waar de cicaden niet voorkomen en dat is Antartica.
De meeste soorten cicaden blijven klein, maar de
grotere soorten kunnen een lichaamslengte van
meer dan 5 cm bereiken en hebben een spanwijdte
van bijna 20 cm.
In Maleisië leeft de Pomponia imperatoria waar ze
deze grote formaten wel halen.
Cicaden hebben net als alle insecten een in drieën
verdeeld lichaam, bestaande uit een kop, een
borststuk en een achterlijf. Het borststuk draagt
drie paar poten aan de onderzijde en twee paar
vleugels aan de bovenzijde. De vleugels bestaan
uit twee verharde dekvleugels welke aan de bovenzijde
zijn gelegen en de voorvleugels worden
genoemd. Hieronder zijn de achtervleugels aanwezig
die vaak doorzichtig en vlezig zijn en bij de
meeste soorten kunnen worden gebruikt om te
vliegen.
De kop van de cicade draagt verschillende zintuigelijke
organen waarvan de antennes het duidelijkst
zichtbaar zijn omdat ze sprietig zijn en ontspruiten
aan de voorzijde van de kop. De ogen zijn
bij veel soorten goed zichtbaar en zijn altijd aan
de zijkanten van de kop gepositioneerd. Net als bij
andere insecten bestaan de ogen uit vele kleinere
suboogjes die de ommatidiën worden genoemd.
Alle cicaden hebben aan de bovenzijde van de kop,
tussen de samengestelde ogen, drie zogenaamde
enkelvoudige oogjes welke bestaan uit een enkele
structuur met ieder een eigen lens. Deze z.g.n.
ocelli hebben een ondergeschikte visuele functie
en kunnen slechts grove lichtverschuivingen waarnemen.
Het achterlijf van de cicade is gesegmenteerd
en ieder segment wordt aan de bovenzijde
beschermd door een tergiet. De onderzijde door
een sterniet.
Het eerste achterlijfssegment draagt de tymbalen
die voor de geluidsproductie zorgen.
In de voortplantingsperiode maken de mannetjes
zoemende geluiden om de vrouwtjes te lokken. Bij
de paring kruipt het mannetje niet op het vrouwtje
maar zijn de dieren met de achterlijven aan elkaar
gehecht terwijl de voorzijden uit elkaar staan.
Cicaden zijn altijd eierleggend en nooit levendbarend.
De eieren worden vaak afgezet in spleten van
houtachtige planten . Na enkele weken komen de
eieren uit en komen de nimfen tevoorschijn.
Hij start heel klein en door vervelling groeit hij.
Iedere keer is het lichaam groter. Pas als ze volwassen
zijn worden de stompjes functioneel als
vleugels. De nimfen van de grotere cicaden graven
zich in de bodem en zuigen aan de plantenwortels.
Ze kunnen zich soms jarenlang ondergrond ophouden
in een diepte van enkele decimeters. Volwassen
cicaden leven doorgaans enkele weken en
sterven nadat ze zich hebben voortgeplant. Sommige
cicaden hebben wel een zeer lange ontwikkelingsduur
van of 13 of 17 jaar. Maar deze leven
uitsluitend in de USA.
Het geluid wat ze maken lijkt sterk op een hoge
zoem tot fluittoon en wordt geproduceerd door
kleine plaatjes te laten trillen met behulp van sterke
spieren.
Bij de grotere soorten kunnen alleen de mannetjes
zingen en de vrouwtjes alleen maar klikken
door met hun vleugels te klapperen. Bij de grotere
soorten kan het geluid zo hard zijn dat het
bij de mens tot permanente doofheid kan leiden
of hoge bloeddruk. De pijngrens van de mens is
100 dB en er bestaan cicaden in Afrika die 107 dB
kunnen produceren.
Naast parasieten hebben de cicaden heel veel vijanden:
zoals wespen, wantsen, vogels, reptielen,
amfibieën en zelfs zoogdieren.
Al met al een heel fascinerend insect die we nu met nog meer interesse zullen bekijken en beluisteren.